In het mahayana boeddhisme, in onze traditie, worden zes kwaliteiten onderscheiden die we beoefenen en verdiepen. Het zijn: vrijgevigheid, moreel-ethisch besef, wijsheid, meditatie, toewijding en geduld. Misschien is dat laatste wel het meest verrassende. Religieus handelen wordt vaak vereenzelvigd met goed doen, met vrijgevigheid en het leven volgens ethische principes.

Maar geduld is ook een hele belangrijke factor in onze beoefening. Het dulden van wat is, van de ander, van de wereld. van onszelf. Geduld is het vermogen om de dingen te laten zijn voor wat ze zijn, er mee te kunnen zijn. Om geduldig te zijn moeten we onszelf loslaten. Onze verlangens over hoe het moet zijn, hoe de ander moet zijn, hoe de situatie moet zijn. In het geduld hebben we onszelf losgelaten. En eigenlijk zie je dat in al die andere aspecten ook. In vrijgevigheid is ook het jezelf loslaten. Toewijding aan de beoefening in dit moment zoals het is is ook jezelf loslaten.

Het is belangrijk om te zien dat deze kwaliteiten geen staten zijn, geen staten van zijn. Het zijn veel meer processen. Als ik geduld zie als een staat die je moet bereiken, zal ik me vaak afvragen “ben ik wel geduldig” of “ben ik wel geduldig geweest”? Of “ik moet geduldig worden”. Maar als we begrijpen dat geduldig zijn een jezelf loslaten is, dan kan het onszelf afvragen of we wel geduldig zijn nooit het geduld zelf zijn want we zijn dan bezig met onszelf vanuit onszelf. Als we geduldig zijn is, er niemand meer die vraagt of hij geduldig is, goed genoeg geduldig is. Er is eenvoudigweg geduld. Er is eenvoudigweg een totale acceptatie van dit moment zoals het is.

Dat betekent niet dat we nooit contempleren over onszelf, dat we niet kunnen aspireren om een meer geduldig persoon te zijn, een meer vrijgevig persoon te zijn. Maar ga jezelf nooit evalueren of beoordelen want dan ben je al niet meer vrijgevig, in dit geval naar jezelf. In zekere zin ben je al de leefregels aan het breken want je bent jezelf aan het beoordelen, bekritiseren. Het is geen uiting van wijsheid en zeker niet van meditatie, het mentaal stil worden. En er is geen geduld.

Dus stap elk moment in met een aspiratie om deze zes kwaliteiten levend te maken, actief, nu. Bijvoorbeeld, nu in het zitten geduldig dit moment te ervaren voor wat het is. Jezelf te ervaren voor wie en wat je bent. Er zullen allerlei gedachten opkomen, gevoelens zich tonen, misschien herinneringen. Misschien komt er wel een oordeel op. Maar wat betekent het om er geduldig mee te zijn? Laat jezelf los en dan is het aanwezig. De dingen die zich tonen zijn er gewoon en gaan weer. Je bent vrij. Dus in die zes kwaliteiten ligt onze en ieders inherente vrijheid.

* * * * *