Je komt het soms tegen in het Mahayana-boeddhisme, de term ‘ons oorspronkelijk gezicht’. Een beroemde koan, een beroemde vraag is: “Wat is je oorspronkelijk gezicht voordat je beide ouders geboren waren?” Om aan te geven dat ons oorspronkelijk gezicht tijdloos is, buiten de tijd staat. Het heeft niets van doen met vorm. Ons oorspronkelijk gezicht is een vormloos gezicht. En alleen vorm kent tijd, het verschijnt, het verandert, het veroudert, het verdwijnt. Maar ons oorspronkelijk gezicht ís.

Wanneer we lichaam en geest laten wegvallen, wanneer onze betrokkenheid met de wereld stopt, is onze aandacht vrijgemaakt om ons oorspronkelijk gezicht, onze ware natuur, te herkennen. En wanneer we eenmaal ons ware gezicht kennen, zijn we daarmee bevrijd van alle angst: de angst voor de dood, de angst voor het leven, de angst vorm te verliezen, de angst vorm te krijgen. Dan kunnen we werkelijk rusten en zijn in onszelf. De wereld instappen en met elke vorm omgaan en elke vorm aannemen die goed is. Wetend dat de vormen komen en gaan, maar mijn oorspronkelijk gezicht ís. Totaal vrij, totaal vredig. En mag ik daar aan toevoegen: met een lichte  glimlach.

*     *     *     *     *