Stil zitten, de geest en het lichaam laten ontspannen in een openheid, een openheid waarin niet geoordeeld hoeft te worden. Zo vaak in ons leven oordelen we over anderen, over situaties, over onszelf.

Wanneer we oordelen kunnen we ervaren – tenminste wanneer we negatief oordelen – hoe lichaam en geest zich aanspannen en hoe er een schijnbare scheiding ontstaat tussen dat wat we beoordelen, of de persoon die we beoordelen, en onszelf. We nemen aan dat de grens van wat ik ‘ik’ noem gevormd wordt door de huid. Alles daarbuiten is anders dan mezelf en alles daarbinnen ben ikzelf. En wanneer ik aanspan is het alsof die scheiding nog pregnanter wordt, ik en de ander, vooral wanneer de ander door mij negatief beoordeeld wordt. Soms brengen we een scheiding in onszelf teweeg als we onszelf beoordelen. Dan is er een scheiding over het ‘ik’ dat oordeelt en het ‘ik’ dat beoordeeld wordt. We kunnen die spanning weer laten oplossen, de scheiding tussen ‘ik’ en de ander of tussen ‘ik’ en mezelf want uiteindelijk is de werkelijkheid één en ongedeeld.

Soms proberen mensen die spanning te laten oplossen door helemaal niet te gaan oordelen. Dat is een heel aardig iets maar we lijken het nooit werkelijk te bereiken. Hoogstens gaan we ontkennen dat we oordelen want ons brein maakt nu eenmaal onderscheid. Er is licht én donker, er is goed én kwaad. Dat te gaan negeren kan tot veel leed lijden voor onszelf en anderen. Misschien zit het probleem wel niet in het oordelen zelf maar in de scheiding die het teweeg brengt. Kan ik die scheiding laten oplossen? Het antwoord is ja. We hebben hier allemaal ervaring mee. De persoon waarvan je heel veel houdt – of het kan zelfs een huisdier zijn – doet soms dingen die je beoordeelt als niet goed. In het moment van oordelen is er wellicht een zekere mate van aanspanning maar omdat je van de persoon houdt lost die ook weer op. De aanspanning is niet meer dan een golf die voorbij komt. De éénheid, de verbondenheid, is weer ongebroken daar.

Kunnen we naar de ander kijken, naar onszelf, naar de wereld, met onderscheidend denken en waar nodig een oordeel hebben maar kunnen we de éénheid, de verbondenheid blijven zien? Daarvoor moet ik allereerst diep naar mezelf kijken. Waar denk ik dat ik ophoud? Is dat waar mijn huid is; alles daarbuiten ben ik niet? Of kunnen we gaan zien dat wat ik ten diepste ben continue gevuld wordt met de ervaring van binnen én buiten, lichaam, geest en mijn omgeving? Kijk maar, elke ervaring die je hebt wordt gevormd door het geheel. Jij bent jij omdat het geheel is wat het is, het geheel.

Wanneer je die heelheid gaat zien is er nog altijd het onderscheidend denken, licht en donker, goed en kwaad en ja, ik en de ander maar ze zijn als kop en munt en vormen één geheel. Dat inzicht laat elke spanning van lichaam en geest ontspannen. Onderscheidend denken kan plaatsvinden maar er kan geen haat meer uit voortvloeien, geen vijandschap, geen tegenstander. Dus zit en ontdek waar jij werkelijk eindigt en waar een ander begint. Er zijn geen grenzen, alleen maar een idee over grenzen, een visie, een mening.

* * * * *