Zazen (zenmeditatie)
De verschillende boeddhistische tradities beoefenen velerlei soorten van meditatie maar de meesten kennen twee kanten: het ontwikkelen van innerlijke kalmte en het ontwikkelen van inzicht. In zenmeditatie worden deze twee kanten gelijkertijd ontwikkeld. Door het toepassen van liefdevolle vriendelijkheid en gelijkmoedigheid ontstaat een diepe kalmte en ontspanning in lichaam en geest waardoor de aandacht open en helder wordt en we de dingen kunnen ervaren zoals ze waarlijk zijn, onbestendig als wolken in de lucht.
Wanneer we mediteren beginnen we geleidelijk aan in te zien dat we onze innerlijke verhalen die we vaak over anderen hebben, of over allerlei situaties die reeds gebeurt zijn of nog moeten gebeuren, of over onszelf, kunnen loslaten waardoor we weer in contact komen met ons onveranderlijk Zijn waarin een diepe stilte, gemoedsrust en glimlach besloten ligt. Als we vervolgens die innerlijke stilte en gemoedsrust de basis maken van waaruit we handelen in plaats van onze innerlijke verhalen, ontdekken we dat het resultaat van ons handelen geen weerstand en frictie (lijden) meer oplevert met de wereld om ons heen (zie ook lezing over innerlijke verhalen). Het is dat onveranderlijke aspect van onszelf, de innerlijke stilte van het hart die de bron is van mededogen, liefde en wijsheid in onszelf. Door oefening kunnen we deze innerlijke kwaliteiten tot ontplooiing brengen.
Een behulpzaam artikel over meditatie en hoe het tot een dagelijkse praktijk te maken, is De reis van duizend mijlen begint met de eerste stap.
Richtlijnen voor Zenmeditatie (zazen)
Mediteer in een rustige en goed geventileerde ruimte, die niet te licht noch te donker is. Draag schone kleren die ruim om het middel zitten en de benen niet beklemmen. Zit op een stoel of op een meditatiebankje of -kussen in de positie die de meeste stabiliteit geeft en waarbij de onderbuik volledig kan ontspannen. Wanneer u op een meditatiekussen zit is het belangrijk dat beiden knieën op de grond rusten. Zit met de zitbotjes op het allervoorste deel van het kussen. Verander de houding als deze pijn veroorzaakt. Beweeg het bovenlichaam even van links naar rechts en van achteren naar voren om het juiste evenwicht te vinden.
De rug heeft twee natuurlijke curven, één in de nek en één in het middel. Houd het hoofd rechtop met de kin een beetje ingetrokken. Leg de tong zachtjes tegen de achterkant van de bovenste rij tanden en houd de lippen gesloten en tanden ontspannen op elkaar. Houd de ogen open en kijk naar de vloer, ongeveer daar waar het puntje van de neus naar wijst. Als u een bril draagt, houd die dan op. Haal twee tot drie keer langzaam door de neus adem. Adem daarna op de voor u normale wijze. Zit stil met een waakzame en heldere geest zonder de opkomende gedachten te onderdrukken of u erdoor te laten meeslepen. Laat gedachten en gevoelens op natuurlijke wijze opkomen en weer verdwijnen.
Wanneer de geest afdwaalt is het genoeg dit op te merken en dan terug te keren naar stil en waakzaam zitten. Stil zitten zonder opzettelijk denken, is het wezen van Zazen. Mediteer regelmatig, zo mogelijk iedere dag, al is het maar even. Het is het beste om te mediteren op een rustige tijd van de dag zoals in de ochtend of avond. Probeer niet te mediteren kort na een maaltijd, als u erg moe bent of als het te warm of te koud is. Het is goed om zich aan een bepaalde tijdsduur te houden, bijvoorbeeld vijf, tien of dertig minuten. Zit nooit langer dan veertig minuten aan een stuk.
Het kan erg behulpzaam zijn te mediteren in een groep. Als u meditatie wilt leren is het aan te raden om eerst een introductie-ochtend bij te wonen. U bent verder altijd van harte welkom ons te mailen of te bellen met vragen omtrent de meditatie of de beoefening in het dagelijkse leven.
