Livestream opname
(Zenbeweging)
Ik kom en ga en ben altijd hier
Een monnik loopt door een uitgestrekt dal, ze voelt de zon op haar gezicht en de wind trekt aan haar monnikspij. Ze hoort de wind loeien, ziet de schapen beneden in het dal grazen en ruikt de geur van de vlinderstruiken in de berm.
Vervolgens loopt ze over een deel van de weg waar het windstil is en schaduw, geen geurende struiken in de berm, geen uitzicht over het dal met schapen, stilte. Gedachtes komen bij haar op.
Is er een verschil tussen de directe ervaring van deze monnik en jouw gedachte/beeld bij het lezen over deze ervaring? Is er een verschil tussen het waarnemen van een gedachte of het direct waarnemen van een geluid, geur, smaak, gevoel, of zicht?
Feitelijk maakt het voor de hersenen geen verschil of iets direct ervaren wordt of we denken de ervaring. Het maakt geen verschil of een ervaring direct ervaren wordt met de zintuigen of dat we ons de ervaring voorstellen. Toch denken we van wel. Dit komt doordat we een ervaring verpersoonlijken, we voegen er een ‘ik’ aan toe. ‘Ik’ die ervaart, of ‘ik’ die leest over iemand anders (zijn ‘ik’) die dat ervaart, ‘ik’ en de monnik.
Maar wat is dat ‘ik’? Het ‘ik’ is een verzameling van dat wat je op dat moment ervaart; de oneindig diepe stilte en het geluid van de wind en de zon op je gezicht en de geur van de vlinderstruik enzovoort. Het ‘ik’ laat zich ‘zien’ in de altijd aanwezige stilte waarin de vijf zintuiglijke ervaringen verschijnen en verdwijnen. We voegen daar het ik-bewustzijn (manas) aan toe. Het ‘ik’ dat gehecht is aan de uitgesleten patronen van het denken die zich tot een karakter gevormd hebben. Het ‘ik’ dat een voorkeur of afkeur heeft voor het één of het ander, het ‘ik’ dat onderscheidend denkt (b.v. ‘ik’ en de ander). Maar is dat ‘ik’ echt? Wat echt is, is het ervaren van de ervaringen die er op dat moment ervaren worden (incl. het denken). Ik kom en ga en ben altijd hier. Het ‘ik’ dat zich laat kennen in het komen en gaan van de gedachtes en de ervaringen. Het ‘ik’ dat weet dat het hier is door de ervaringen. Want een ‘ik’ dat niets ervaart, zou er geen weet van hebben dat het bestaat.
Kijken we dieper, dan ‘weten’ we onder al het komen en gaan de Stilte. De Stilte die de weerspiegeling is van ‘Dat wat niet komt of gaat’, je kan het ook Boeddhanatuur noemen of Leegte, het Ongeconditioneerde, God enzovoort. Er zijn zoveel namen voor bedacht om er maar voor te zorgen dat we er geen concept van gaan maken, ons er niet aan gaan hechten. De Boeddhanatuur laat zich weten in de Leegte en in de Vorm, in het ongeconditioneerde en in het geconditioneerde, in de zintuiglijke ervaring en in de Stilte. Het enige wat nodig is, is te doorzien dat ervaringen verschijnen en verdwijnen, dat het ‘ik’ zo constant een nieuwe vorm aanneemt. Waar leg jij de aandacht op?
Dankzij de herkenbare denkpatronen herkennen we onszelf als ‘ik’ en staan we vanuit dat ‘ik’ in de wereld met al zijn gewoontes en oordelen die samen een karakter vormen die jij ‘ik’ noemt. Maar dan wel graag een ‘ik’ die niet zo aan ‘zichzelf’ gehecht is en daarmee het lijden in zichzelf creëert en in stand houdt.
Een gelukkig ‘ik’ is vrij van gehechtheid terwijl het tegelijkertijd stevig gegrond staat in de wind. Een gelukkig ‘ik’ is ook gelukkig in het ongelukkig zijn omdat het niet gehecht is aan gelukkig te willen zijn. Een gelukkig ‘ik’ heeft zijn ‘huis verlaten’ om zich overal ‘thuis’ te voelen of met andere woorden ‘het komt en gaat en is altijd hier’.
“Het boeddhisme bestuderen, is jezelf bestuderen.
jezelf bestuderen, is jezelf vergeten.
Jezelf vergeten, is ontwaken door alles wat zich voordoet.
Ontwaken door alles wat zich voordoet,
is de bevrijding van je eigen lichaam en geest en die van anderen.
Geen spoor van ontwaken blijft over en dit spoorloze ontwaken is eindeloos.”
Zenmeester Dogen’s Genjokoan
Geschreven tijdens een 2-weekse Covid-19-quarentaine-periode (in afzondering verblijvend) vanuit Throssel Hole Buddhist Abbey, North-Thumberland.
"Het ‘ik’ is een verzameling van dat wat je op dat moment ervaart; de oneindig diepe stilte en het geluid van de wind en de zon op je gezicht en de geur van de vlinderstruik enzovoort. Het ‘ik’ laat zich ‘zien’ in de altijd aanwezige stilte waarin de vijf zintuiglijke ervaringen verschijnen en verdwijnen."
