Terug naar lezingen en artikelen
Lessen van een ezel
Ik hou van ezels. Ze horen zo in het Spaanse landschap, een beetje dromerig en tot veel bereid, totdat je over hun grens gaat dan komt er pas een koppigheid tevoorschijn waarmee niet te spotten valt. Ik herken me in hen, maar dat een ezel me mijn belangrijkste spirituele les van mijn leven zou geven, nee dat had ik nooit verwacht.
Het begon zo. Ik liep in 2005 van Vezelay naar Le Puy, een weinig gebruikt pad met om de 4 dagen een pelgrim. Dus alle ruimte om in stilte te lopen. Het gebeurde in de buurt van Issy-l'Eveque daar kreeg ik een ervaring van eenheid en heelheid met dat wat is. Ik schrok er aanvankelijk nogal van. Zo erg dat ik in gedachten de D.S.M.* erop nasloeg. Wat gebeurde er met me? Het was zoet en mooi en verwarrend tegelijkertijd. Na drie weken beëindigde ik mijn hike en stapte in Cahors op de trein waarbij ik me realiseerde dat dit moment het mooiste was wat me ooit overkomen is. Het duurde een half jaar voordat ik er met eerw. Baldwin over durfde te praten. Hij kon me geruststellen, geen psychiatrische aandoening maar een ervaring van eenheid en heelheid die bekend is en na verloop van tijd door de training kan ontstaan. Bij mij was het een 'vroege' ervaring. Vroeg, omdat ik nog geen context kende waarin ik deze ervaring kon plaatsen, vandaar ook mijn schrik.
De ervaring was zo mooi en overweldigend dat ik dacht, “Dat wil ik nog eens!”. In 2007 kreeg ik die kans. Ik liep de Camino de la Plata vanaf Sévilla. Nu had ik wel begrepen dat er een aantal condities waren die dit soort ervaringen mogelijk maken. De verstilling, het leeg maken van de geest, het loslaten van de zorgen van thuis e.d. Dit gebeurt bij mij meestal vanzelf na een paar honderd kilometer. Na de start kreeg het zo bekende pelgrimsleven zijn vertrouwde loop. Van eten, slapen, wasje en elke dag de 25km.
Na zo'n 200km dacht ik nou het is zo ver, nu kan het gaan gebeuren. Ik ben er klaar voor. Nou nee dus. Nada, niets, wel genieten van het wandelen en de contacten, maar ervaringen....niets dus.
Na 250km dacht ik, nou moet het echt wel komen ik heb aan alle condities voldaan. Nee dus, Dat komt dacht ik, natuurlijk doordat ik loop te verwachten dat het komt. Dus niets verwachten. Op het ritme van mijn stappen had ik nu de mantra 'Niets-stap-ver-stap-wach-stap-ten. Dit kilometers lang. Daar was ik behoorlijk druk mee in mijn hoofd. Na 15km realiseerde ik me. Nee dit werkt ook niet. Stilte moet er zijn, stop met denken. Daar kwam ik al na 5km achter dat ook dit voornemen niet echt werkte. Wat dan?? Ik voelde een wanhoop opkomen. Dit zou nooit lukken. Dan de gedachte van 'vergeet het' hier komt niets van wat je ook doet, geef het maar op. Stop met iets te willen, vergeet het. Geniet van het lopen! Doch ook deze 'opdrachten' hadden geen gewenste uitwerking. Ondertussen was ik aangekomen bij het Embalse de Alcantara. Daar staat een prachtige nieuwe herberg. Vroeg in het jaar, dus beheerder bellen. De sleutel ligt op het platte kiezeldak onder een drietal stenen. Vind maar eens drie stenen in het labyrint van duizenden anderen.
De volgende ochtend, na de sleutel terug gelegd te hebben, liep ik vredig uit het dal omhoog naar de blauwe lucht richting Canaveral. Boven aangekomen zag ik drie ezels staan in een afgezet weitje. De moeder had pas een jong gekregen. Met haar zo zacht als het dons van een net uit het ei gekomen kuiken. Met kleuren van beige naar diep donkerbruin. Wat hem zo koddig maakt is zijn nog op slot staande stijve poten die bij elke stap zijn houterigheid benadrukken. Het nodigt uit tot stoppen en wat oud brood voeren. Geen belangstelling. Ik steek mijn hand met brood door het hek en begin te praten met zoete woorden. Hoe mooi hij is, hoe lief zijn moeder, zijn poten etc. Mijn concentratie is onder mijn navel en dan uitwaaierend, ik kijk half langs hem heen. Zonder nadenken laat ik de woorden rollen uit mijn onderbuik en laat ze samenvoegen tot veelkleurige kralen in een snoer dat zich windt om zijn opgestoken oren. Oren die in het vroege nog lage ochtendlicht in hun haartjes een soort aureool hebben gekregen. Dat heeft effect, op houterige passen komt hij dichterbij, doch niet het brood maar mijn hand lokt hem en met een onwerkelijke zacht warme bries raakt zijn neus mijn hand. Als ik verrast kijk is het moment van eenheid en heelheid door de daad van het kijken gelijk voorbij.
Voor mij is dit een sleutelmetafoor voor het inzicht dat in mij rijpt.
“Kijk onbevangen want anders verdwijnt het.
Begrijp het niet, want door het met woorden te begrabbelen lost het op.
Je kan het niet dwingen, want het komt wanneer het haar belieft.
Je kan het niet verleiden, want het is daar ongevoelig voor.
Het enige wat je kan doen is in aandacht de positie nemen van zijn en gewaar zijn.
Zo'n ezel toch”
Noten:
*) D.S.M.: een psychiatrisch handboek voor het stellen van diagnoses.