Remko heeft een tijdje geleden een mangozaailing aan de tempel gegeven. Het is een pot waar nog de mangopit ziet zitten en die is open gebroken en er is een zaailing uit ontsproten die nu ongeveer 40, 45 centimeter groot is. Die zaailing zal uiteindelijk een boom worden. En we hebben helaas niet het klimaat om hem dan in de tuin te zetten, dus de kans dat hij ooit vruchten gaat geven is klein. Maar stel dat hij dat ooit doet; dan brengt die boom weer meerdere zaailingen voort via de vruchten en de pit die in de vrucht zit. Wanneer houdt het zaad op als zaad te bestaan en wordt het een zaailing, wanneer houdt de zaailing op te bestaan als zaailing en wordt het een volwassen boom? En uiteindelijk houdt de boom op te bestaan. Wanneer begint iets en wanneer eindigt het? Het is arbitrair want er zijn geen scherpe grenzen. Het is eigenlijk een constante stroom van transformatie. De zaailing wordt niet geboren en sterft niet, maar transformeert vanuit de pit en transformeert in een boom.

Eigenlijk is het hele leven een proces van transformatie. Waar begint iets en waar eindigt het; zijn er ooit scherpe grenzen? Is het niet een stroom van transformatie? Dōgen schrijft in de Shōbōgenzō dat het voor boeddhisten het belangrijkste vraagstuk is, die van geboorte en dood. Hij zegt; “Wanneer we het werkelijk begrijpen voor wat ze zijn, zien we dat geboorte en dood zelf nirvana zijn". En dat we geen nirvana hoeven te zoeken buiten geboorte en dood. Geboorte en dood, begin en eind zijn nirvana.” En nirvana wordt omschreven als het tijdloze; dus begin en eind zijn in hun essentie tijdloos.

Dit kan een filosofische verhandeling lijken maar kijk goed. Is niet alles wat je ervaart, voelt, ziet, deel van dat proces van transformatie? De woorden die we er aan geven zijn maar labels die een stukje tijd als het ware labelen. Nu ziet het uit als pit, mangopit, nu ziet het uit als zaailing, nu als een boom. Nu ziet het uit als een gevoel van vrede, nu ziet het uit als een gevoel van onrust, nu als een gevoel van angst, nu als een gevoel van blijdschap. Kijk en zie dat alles niet een duidelijke grens heeft aan het begin en aan het eind, maar dat het allemaal voortkomt uit elkaar als één stroom van transformatie. Zelfs onze geboorte en dood zijn ten diepste maar punten van transformatie. En dat komen en gaan is tijdloos en vindt altijd plaats, nu, in dit tijdloze nu. Dogen zegt “we hoeven nirvana niet te zoeken buiten geboorte en dood, begin en eind, wat komt en gaat.” Inderdaad ontspan, verzacht, wordt vriendelijk, laat je ruim worden. En in dat ruim worden omarm je dit proces van transformatie, in jezelf, van jezelf, van de hele wereld. Wanneer we geboorte en dood begrijpen worden we daar vrij van, want dan is er een werkelijk rusten in het zijn van dit moment zoals het is. Er hoeft niets gezocht te worden. Het is al hier en nu aanwezig. Kijk en ontdek dit voor jezelf.

* * * * *