Wij mensen houden graag van orde, van structuur. We houden er van als alles goed georganiseerd is, duidelijk, we denken rechtlijnig. We bouwen met rechte lijnen en de natuur proberen we altijd zo te maken dat er rechte lijnen in verschijnen: onze velden hebben rechte lijnen, onze kanalen, wegen. Het geeft structuur aan wat wij zien als een ongeorganiseerdheid van de natuur, een wanboel. We noemen het al gauw een jungle, een rimboe als er elke structuur, elke orde in afwezig is.

En ook qua tijd denken we rechtlijnig; de tijd als een rechte lijn die heel geordend en gelijkmatig verloopt. Alhoewel, in onze beleving weten we dat dat niet geheel klopt. Sommige momenten lijken veel langzamer te gaan dan andere momenten. Soms lijkt de tijd even te stoppen, soms vliegt het voorbij. En zelfs in de [waarneembare] werkelijkheid, sinds Einstein, weten we dat tijd niet rechtlijnig is. De mensen in het ISS, de astronauten, worden letterlijk wat langzamer ouder dan wij op aarde omdat bij hun de tijd wat langzamer loopt.

De natuur is alles behalve rechtlijnig. Alles groeit door elkaar, nergens zijn rechte lijnen te ontdekken; een rivier meandert, de bergen golven. En toch, een tropisch regenbos is de perfectie van harmonie! Alles heeft zijn plek in afhankelijkheid van elkaar. Het is de perfecte harmonie van aarde, van planten, van dieren, van lucht, van klimaat. Totdat wij eraan komen en er olieplantages op zetten, weer met rechte lijnen, geordend!

Ook in ons hoofd zijn we zo en dat lijkt ons een voordeel te geven in dat we kunnen oordelen wie binnen is en wie buiten, wie erbij hoort en wie niet, wie het goed doet en wie niet. Een politicus die niet rechtlijnig is, wordt een draaier genoemd. Als je niet rechtlijnig bent, ben je niet standvastig! We eisen van mensen dat ze zich binnen patronen begeven en zo handelen terwijl die patronen tegelijkertijd weer verstikkend zijn voor mens en dier.

Ons rechtlijnig denken schuurt met de werkelijkheid, met de vloeiende kwaliteit van de werkelijkheid. Het woord schuren is een heel toepasselijk woord want het is ook een vertaling van het woord dukkha dat meestal als lijden wordt vertaald. Wij schuren zo vaak met de werkelijkheid. Wij denken in structuren, de werkelijkheid ‘denkt’ in termen van harmonie. Daardoor heeft alles in de werkelijkheid een plek, onderling afhankelijk van al het andere, en die plek is de perfecte plek. Voor de werkelijkheid is er geen ‘erbij horen’ en ‘niet erbij horen’, er ‘binnen staan’ of er ‘buiten staan’. Misschien kunnen we wat verzachten in ons rechtlijnig denken, want ook wij wezens zijn niet zo rechtlijnig als dat we willen. Hoe vaak veranderen we wel niet van mening of van voorkeur? Zelfs ons lopen is niet rechtlijnig: je zet eerst je rechtervoet voor en dan je linker en je bovenlichaam zwabbert een beetje terwijl je naar voren gaat. Een beetje zoals een slang die de verpersoonlijking is van het kwade, in het verhaal van Genesis in de bijbel. Natuurlijk een slang, gaat hij nu naar links, gaat hij nu naar rechts. Zo’n beest kan je niet vertrouwen.

Laten we verzachten. Laten we niet de structuren in ons 'patroonmatisch' denken als uitgangspunt nemen maar zoals de werkelijkheid doet, harmonie. En dan is elk moment en hoe de dingen zijn essentieel. Dan is het soms dit wat goed is, soms dat. Soms een stap naar voren, soms een stap naar links of rechts of zelfs terug. Dat is dan geen mislukking, of je hebt geen fout gemaakt, maar het is wat goed is. We kunnen het schuren met de werkelijkheid laten stoppen.

Laten we in harmonie met elkaar zijn, met onszelf, met de werkelijkheid. En daarbij is zitten iets heel goeds. Stil zitten, de werkelijkheid ervaren voor wat het is. Alles beweegt, ook in het stilzitten. Dan heb je de ene gedachte, dan heb je een andere gedachte. Misschien verandert je gemoedstoestand en zelfs het stilzitten is niet zo stil want kijk maar, alles in je lichaam beweegt heel subtiel. En zo moet het zijn want dit is de harmonie van de werkelijkheid. Laat je rechtlijnig denken maar gaan.

* * * * *