Dharma-onderwijs

Stilte en herstel

Woensdag 11 november 2020

Iedereen weet uit eigen ervaring hoe belangrijk het is om een goede nachtrust te hebben, goed te slapen. Want tijdens de nacht kan het lichaam herstellen. En ook de geest kan herstellen. Stel je eens voor, je zou de hele tijd zonder enige vorm van slaap moeten doen. Wat zou dat met je doen? Als het te lang duurt kan het zelfs dodelijk zijn want de nachtrust is een moment, is een tijd waarin het lichaam zich vernieuwt. Herstelt en vernieuwt, net zoals de geest. En als je goed geslapen hebt sta je ‘s morgens met energie op, uitgerust, je kan de dag weer aan.

Ook gedurende de dag zijn rust- en stiltemomenten heel belangrijk om fysiek en mentaal te herstellen, te vernieuwen. Stel je voor je zou de hele dag fysiek continue bezig zijn, geen moment, geen minuut rust hebben; je zou ‘s avonds absoluut uitgeput zijn. En stel dat je de hele dag continue mentaal bezig moet zijn, ook dan ben je uitgeput. Momenten van rust en stilte zijn voor ons noodzakelijk voor het fysieke en mentale welzijn. En toch, hoe weinig aandacht geven we aan die rustmomenten, aan die stiltemomenten. Meer dan ooit lijken we tegenwoordig bezig te zijn, ofwel fysiek ofwel mentaal. En misschien is dat ook de reden waarom burn-out alleen maar aan het toenemen is.

denkenIn de meditatie geven we aandacht aan de stiltemomenten die er eigenlijk heel veel zijn. Luister maar eens naar je ademhaling. Tussen de inademing en de uitademing zit een rust- en stiltemoment en net zo tussen de uitademing en de inademing. Als een gedachtentrein stopt is daar ook heel even de stilte, de rust. En daar kan dan een vernieuwing plaatsvinden voor een volgende gedachte die kan opkomen. Ook geluiden buiten komen en gaan en als we zouden opletten zouden we rust- en stiltemomenten kunnen horen. Maar meestal ontgaan ons die rust- en stiltemomenten. Het is te vergelijken met het kijken naar een witte bladzijde waarop tekst in zwarte lettertjes staat geprint. Onze aandacht gaat meteen naar de tekst. We zien wel die witte bladzijde maar ook weer niet echt bewust. Stilte is als die witte bladzijde. We denken vaak dat stilte hetgeen is wat soms aanwezig is en soms afwezig maar het is eerder andersom, geluiden komen en gaan en wanneer ze gaan, wordt de stilte weer hoorbaar, de stilte die er eigenlijk al was. Net zoals de zwarte tekst en de witte bladzijde. Het is de tekst die verschijnt, de witte bladzijde maakt het alleen maar leesbaar en zo is het ook met de stilte.

Kunnen we onze aandacht wat meer gaan richten op de stilte, op die rustmomenten waarin er even niets aanwezig lijkt te zijn behalve alleen maar jouw aanwezigheid als een luisterend oor. Je kan bijvoorbeeld luisteren naar de stiltemomenten tussen de inademing en de uitademing en de uitademing en de inademing. En wanneer je aandacht afdwaalt: breng hem weer terug, luister!

Of je zou kunnen luisteren naar je gedachten en kijken wanneer ze oplossen in de stilte. En misschien kan je zelfs horen wat er vóór een gedachte ligt. Je kan ook luisteren naar de bel, die eindigt ook in stilte. En omdat in die stilte, in die rust lichaam en geest vernieuwen, zo zal je merken dat, hoe beter je innerlijk oor getraind raakt op het luisteren naar de stilte, hoe meer je fysiek en mentaal uitgerust en energiek zal worden. Want een hele hoop energie gaat verloren in het aandacht geven aan heel veel dingen die eigenlijk niet belangrijk zijn. Die eigenlijk een afleiding zijn van de rust en stilte die als basis liggen in onze aanwezigheid, in elk moment waar we ook zijn.

Dus luister, luister naar de stilte. En hoe geoefender je wordt, hoe meer je het gaat horen, zelfs wanneer er geluiden zijn. De stilte verdwijnt niet, het gaat alleen maar een beetje naar de achtergrond, net zo wanneer je een tekst leest, de witte bladzijde niet verdwijnt.

* * * * *

"We denken vaak dat stilte hetgeen is wat soms aanwezig is en soms afwezig maar het is eerder andersom, geluiden komen en gaan en wanneer ze gaan, wordt de stilte weer hoorbaar, de stilte die er eigenlijk al was."

werd in 1990 in het Zenklooster Throssel Hole Buddhist Abbey in Noord-Engeland tot boeddhistische monnik gewijd en ontving vijf jaar later de Dharmatransmissie van zijn meester, eerw. meester Daishin Morgan, abt van het klooster. In 1998 werd hij een Dharmaleraar van de Orde en in oktober 2017 tot Zenmeester benoemd. Sinds begin januari 2005 woont en werkt hij in De Dharmatoevlucht